همه چیز درباره دندان عقل نهفته + آیا کشیدن دندان عقل بدون بخیه امکان پذیر است؟

آخرین دندانی که در دهان رشد میکند دندان عقل نام دارد. اگر برای رشد دندان عقل فضای کافی درون استخوان فک وجود نداشته باشد، دندان عقل به صورت نهفته در فک بالا یا دندان نیمه نهفته در فک پایین رشد میکند. البته این موضوع همگانی نیست کسانی هستند که دندان عقل سالمی دارند و در آناتومی فک شان به راحتی جا شده. اما تعداد این افراد کم است. دندان های عقل شما روییده اند یا نهفته هستند؟ آیا فکر می کنید ممکن است نیاز به جراحی برای خارج کردن آن نیاز داشته باشید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا درباره جراحی این دندان های شاید نهفته آگاه شوید.

---

فهرست مطالب

• درباره انسان و دندان عقل
• دندان عقل چیست؟
• معرفی انواع دندان عقل
• رشد دندان عقل به چند شکل، صورت می گیرد؟
• مشخصات دندان عقل چیست؟
• دندان عقل نهفته چه مشکلاتی در پی دارد؟
• آیا کشیدن دندان عقل ضروری است؟
• بهترین زمان کشیدن دندان عقل چه سنی است؟
• آیا کشیدن دندان عقل بدون بخیه امکان پذیر است؟
• کشیدن دندان عقل بدون بخیه چه عواقبی دارد؟
• دلایل کشیدن دندان عقل چیست؟
• جراحی دندان عقل چقدر طول می کشد؟
• بررسی مراقبت های بعد از کشیدن دندان عقل
• عوارض احتمالی کشیدن دندان عقل چیست؟
• پیامدهای احتمالی کشیدن دندان عقل کدامند؟
• در چه مواردی دندان عقل نیاز به جراحی دارد؟
• بررسی فرآیند جراحی
• سخن پایانی و سوالات متداول

---

درباره انسان و دندان عقل

اشاره شد که دندان عقل در انتها قوس فک قرار گرفته است و این بدان معنا است که انسان به طور طبیعی کمتر از این دندان برای جویدن غذا استفاده می‌کند. اما اگر این دندان چندان مورد استفاده انسان نیست، چرا چنین دندان غیرکارآمدی را در فک خود دارد؟ پاسخ دادن به این سوال نیاز به بررسی مسئله تکامل انسان دارد. به عبارت بهتر پیش از آن که انسان بتواند آتش را کشف کند و غذای خود را طبخ کند، این دندان‌ها کاملاً مناسب خام خواری و بسیار مورد استفاده بشر اولیه در جویدن غذا بود. در آن دوران اگر قرار بر این بود که از گوشت خام، مغز‌ها و ریشه گیاهان استفاده کنید تعداد دندان‌های آسیاب دهان شما کفاف خوب جویدن غذا را نمی‌دادند.

اینکه دندان‌های عقل پس از رسیدن به سن بلوغ شروع به رشد می‌کنند به این علت است که اگر طی گذر زمان دندان‌های خود را از دست دادید در صورت نیاز بتوانید از دندان‌های عقلتان استفاده کنید. داشتن یک دست دندان آماده که در عقب فک شما قرار گرفته باشند خود امتیازیست که تکامل برایتان فراهم آورده است. در همین حال ما انسان‌ها کم کم شروع به خوردن غذا‌های نرم‌تر کردیم و به آن‌ها رو آوردیم و کم کم بهتر و بیشتر از دندان هایمان مراقبت کردیم.

با گذر هزاره‌ها نتیجه این شد که اکنون دیگر به کمک این دندان‌ها نیاز نداریم. اما اگر دیگر نیازی به این دندان‌ها نداریم چرا طی تکامل بشر این دندان‌ها از میان نرفتند؟ پاسخ این است که فک انسان از زمان کشف آتش و عدم استفاده از دندان‌های عقل هنگام اطعام کوچکتر یا به عبارتی جمع‌تر شده است، اما متاسفانه ژن‌هایی که اندازه فک را تعیین میکنند با ژن‌هایی که تعداد دندان‌ها را مشخص میکنند متفاوتند.

روند و ترتیب رشد دندان ها در انسان

روند رشد دندان های ما به این صورت است: اولین دندان هایی که در فک ظاهر می شود، دندان های جلویی است. حتما بچه های کوچکی که دندان های کوچکی در جلوی دهانشان ظاهر می شود را دیده اید. بعد از دندان های جلو نوبت به دندان های نیش می رسد. بعد از نیش، آسیاب کوچک و بزرگ. آخرین دندان آسیاب بزرگ دندان عقل است. این دندان، عقبی ترین دندان شماست. ممکن است دندان عقل هیچ مشکلی برایتان ایجاد نکند. در چنین حالتی شما یک دندان جدید و سالم دارید که برایتان کار خواهد کرد! اما در تعداد زیادی از موارد ما با مشکلاتی شبیه به دندان عقل نهفته یا عفونت دندان روبه رو خواهیم شد.

البته اشخاصی هم هستند که به طور مادرزادی دندان عقل ندارند. اما به طور معمول در فک بالا دو دندان و در فک پایین هم دو دندان عقل رشد میکند.

دندان عقل چیست؟

به سومین دندان آسیا دندان عقل گفته می شود که این دندان با دندان های دیگر بسیار متفاوت است و شرایط متفاوتی دارد. زیرا تمامی دندان ها در لثه از سنین نوزادی و دوره کودکی شروع به رشد می کنند، درحالی که دندان عقل پس از سنین بلوغ در لثه پدیدار می شود.

هر شخصی در لثه خود پس از سن بلوغ باید چهار دندان عقل داشته باشد اما برخی از افراد همه دندان عقل های خود را در نمی اورند و فقط یک تا دو عدد از این دندان ها در لثه آنها رشد می کند.همچنین لازم به ذکر است که برخی از افراد همه دندان های عقل را در لثه خود دارا می باشند، اما از آنجایی که برخی از دندان های عقل به صورت نهفته رشد می کنند و زیر بافت لثه هستند و از بیرون قابل رویت نمی باشند، اینگونه به نظر می رسد که آنها دندان عقل ندارند.

تشخیص دادن دندان عقل از نوع نفهته :

باید از عکسبرداری استفاده شود وبا عکسبرداری از لثه می توان موقعیت دقیق این دندان ها و شرایط آنها را مشاهده کرد.همانطور که می دانید و شاید تجربه کرده باشید، درد دندان عقل بسیار سخت و طاقت فرسا می باشد که گاها امان را از افراد می برد. این درد گاها بر گوش، گلو ، سر و سایر دندان ها نیز شیوع پیدا می کند. علاوه براین موارد دندان عقل به دلیل موارد خاص در برخی موارد به صورت نهفته یا نیمه نهفته رشد می کند که سبب می شود حتما دندان عقل کشیده شود.

زمانی که دندانن عقل به صورت نهفته باشد بدون شک برای جراحی نیاز است که جراحی شود اما برای دندان عقل نیمه نهفته یا کامل رشد کرده می توان بدون جراحی دندان عقل را کشید. در ادامه در این خصوص توضیحات بیشتری توسط فرایش ارائه خواهد شد.

معرفی انواع دندان عقل

رشد این دندان در فک افراد به سه شکل متفاوت رخ می‌دهد و به اصطلاع ما سه نوع دندان عقل داریم که عبارتند از:

• ۱. دندان عقل کامل و سالم: این دندان برای رشد طبیعی خود با محدودیت فضا مواجه نیست و رشد طبیعی خود را به صورت کامل انجام می‌دهد. این دندان در فک افراد هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند، اما چون در انتهای فک قرار دارد باید نسبت به بهداشت آن توجه بیشتری مبذول داشت.
• ۲. دندان عقل نهفته: دندان نهفته دندانی است که از زمان رویش آن گذشته و به دلایل متعدد قادر نیست که در ردیف مناسب سایر دندان‌ها قرار گیرد. چنین دندان عقلی ممکن است در بافت نرم یا سخت گیر کرده باشد. این امر گاهی به دلایلی از جمله دلایل ارثی، بیماری‌های دوران کودکی (کم خونی، راشیتیسم)، عدم هماهنگی رشد استخوان فک با اندازه دندان‌ها و غیر رخ می‌دهد.
• ۳. دندان عقل نیمه نهفته: چنانچه به همان دلایل بالاف دندان عقل نتواند به طور کامل رشد کند و تنها بخشی از تاج آن از لثه خارج شود، به آن دندان عقل نیمه نهفته می‌گویند. 

رشد دندان عقل به چند شکل، صورت می گیرد؟

معمولا دندان‌های عقل به چهار صورت ممکن است رشد کنند که در ادامه ملاحظه خواهید کرد:

۱. به سمت دندان دیگر و زاویه دار که به اصطلاح به آن مولر دوم می‌گویند.
۲. به سمت پشت دهان و زاویه دار.
۳. با زاویه نسبت به دندان‌های دیگر.
۴. منظم و عمودی مانند سایر دندان ها.

مشخصات دندان عقل چیست؟

متاسفانه از این دندان بعنوان دردسرسازترین دندان جهان یاد می کنند در حالیکه شاید اینگونه نباشد.شاید کمی دیرتر از سایر دندان ها رشد کند اما چنانچه کامل رویش داشته باشد و به طور کامل از لثه خارج شده باشد مانند دیگر دندان ها کاربردی بوده و نیازی به کشیدن آن نیست.دندان عقل کامل روییده شده در صورتی که به مرور زمان دچار پوسیدگی، درد و یا عفونت شود می توان آن را بدون جراحی و همانند جراحی دندان های عادی، آن را کشید.

زمانی ورق بر میگردد و شما را نیازمند به عمل جراحی می کند که دندان عقل به صورت نیمه نهفته یا کاملا نهفته رشد کرده باشد.در مدل نیمه نهفته احتمال گیر غذایی بین دندان و لثه وجود دارد و همین امر باعث می شود که آسیب جدی به لثه وارد شده و عوارضی همچون آبسه و سلولیت را در برداشته باشد.علاوه بر آن باعث فشار آوردن به سایر دندان ها به مرور زمان شده و با پر کردن فضای فک و کج کردن دندان های دیگر سردرد و سرگیجه را برای فرد به همراه آورد.

دندان عقل نهفته چه مشکلاتی در پی دارد؟

اگر دندان عقل نهفته منجر به مشکلات زیر شود احتمالأ باید آن را بکشید:

•       درد
•       گیر کردن غذا و بقایا پشت دندان عقل
•       عفونت‌یا بیماری لثه (بیماری پریودنتال) که باید اقدام به جراحی لثه نمود.
•       پوسیدگی دندان در‌یک دندان عقلِ تا حدی جوانه زده
•       آسیب به دندان نزدیک ‌یا استخوان اطراف
•       ایجاد کیسه پر از مایع (کیست) در اطراف دندان عقل
•       عوارض درمان‌های ارتودنسی دندان برای صاف کردن دندان‌های دیگر

آیا کشیدن دندان عقل ضروری است؟

یکی از رایج ترین سوالات نیاز یا عدم نیاز به کشیدن دندان عقل و یا جراحی دندان است. دندان عقل اگر در موقعیت صحیح رویش یابد، مانند سایر دندانها مفید و مؤثر است. ولی این حالت کمتر اتفاق میافتد. معمولا رویش دندان عقل با مشکلاتی همراه است. حتی در صورت رویش مناسب این دندان به علت موقعیت و عدم دسترسی مناسب جهت رعایت بهداشت بیشتر دچار پوسیدگی میشوند. اعتقادی وجود دارد که ممکن است فشار ناشی از این دندانها سبب بی‌نظمی در ردیف دندانها شود که از نظر علمی ثابت نشده است. بنابراین میتوان گفت که اگر میخواهید درباره وضعیت دندان عقل خود بدانید بهتر است به پزشک مراجعه کنید. مراجعه به موقع شما میتواند سلامت فک و دندان تان را تضمین کند. همچنین از آسیب های بعدی جلوگیری کند.

بهترین زمان کشیدن دندان عقل چه سنی است؟

همانطور که اشاره شد در صورتی که دندان عقل به صورت کامل و درست سرجای خودش رشد کرده باشد، نیازی به کشیدن آن نیست.ولیکن، مناسب ترین سن تقریبی زیر 20 سال می باشد. در این سن علاوه بر اینکه درد کمتری حس می کنید بلکه دچار عوارض جانبی زیاد دیگری هم نخواهید شد.بنا به توصیه جراح دندان عقل تصورات غلط گذشته را دور بریزید و بی دلیل دندان عقل خود را نکشید و حتی جراحی نکنید. به صورت منطقی آن را حفظ کنید.

آیا کشیدن دندان عقل بدون بخیه امکان پذیر است؟

قبل از پاسخ به این سوال که کشیدن دندان عقل بدون بخیه امکان پذیر است؟ توضیحات جامع تری درخصوص کشیدن دندان عقل ارائه می شود. در دنیای دندانپزشکی برای کشیدن دندان عقل دو راه پیش روی دندانپزشک های حاذق و کارکشته وجود دارد: یک راه کشیدن دندان عقل به صورت عادی و معمولی می باشد و روش دوم کشیدن دندان عقل با کمک لیزر می باشد. در این روش چون از لیزر استفاده می شود بدون شک خونریزی و درد بسیار کمتر خواهد بود.

کشیدن دندان عقل با لیزر که نمونه کشیدن دندان عقل بدون بخیه هم تلقی می شود، با کمک بی حسی های موضوعی شروع می شود. با وجود لیزر در روند کشیدن دندان عقل دیگر نیازی به بیهوشی کامل برای بیمار وجود ندارد. برخلاف روش های سنتی که برای شل کردن دندان از انبر استفاده می شد، با کمک لیزر در میان استخوان دندان و لیزر می توان به راحتی دندان را شل کرد و آن را از بافت خود جدا کرد. شاید برایتان عجیب باشد اما تمامی این مراحل می تواند بدون درد و به راحتی امکان پذیر باشد.

با شل شدن دندان سپس دندانپزشک به راحتی دندان را از  ریشه جدا کرده و دندان را خارج می کند. جراحی دندان عقل با لیزر بسیار سریعتر از روش های معمولی و سنتی انجام می شود و متخصص مربوطه  بعد از کشیدن دندان عقل نهفته ،  حفره دندانی  را که به وجود می آید  با استفاده از مواد ضد عفونی کاملا ضد عفونی می کند تا هیچگونه خطر عفونت دندان عقل در محل وجود نداشته باشد. فراموش نکنید که به طور معمول دیگر نیازی به بخیه نمی باشد و این روند مورد رضایت مراجعین قرار گرفته است. در پاسخ به ا ین سوال عزیزان که آیا کشیدن دندان عقل بدون بخیه امکان پذیر است ؟بایستی گفت که در شرایطی که بیمار کشیدن دندان عقل را به کمک لیزر انجام دهد می تواند تجربه کشیدن دندان عقل را بدون بخیه را داشته باشد.

کشیدن دندان عقل بدون بخیه چه عواقبی دارد؟

متاسفانه برخی از دندانپزشکان جامعه که از تخصص و مهارت کافی در این رشته برخوردار نیستند و یا به صورت تجربی دندانپزشکی را برای بیماران انجام می دهند و فاقد مدرک تحصیلی معتبر هستند، اقدام به کشیدن دندان عقل نهفته و یا نیمه نهفته بدون بخیه می کنند اما در شرایطی که دندان مورد نظر که به صورت نهفته و یا نیمه نهفته بوده، باعث ایجاد جراحت و شکاف زیادی در لثه شده است که در روند کشیدن دندان با این حجم از جراحت دندانپزشک محل کشیدن دندان را بخیه نزده است.

در چنین مواقعی مشکلاتی برای بیمار ایجاد می شود که یکی از شایع ترین این مشکلات بروز عفونت در محل دندان و یا خونریزی شدید دندان است.حال اگر دندان مورد نظر ریشه در سینوس داشته باشد، این عفونت و خونریزی به بینی و سینوس نیز سرایت می کند و مشکلات بسیار زیاد وخطرناکی را برای بیمار به وجود می اورد.

به همین دلیل به شما عزیزان توصیه می کنیم که جدا از مراجعه به چنین دندانپزشکانی در خصوص کشیدن دندان عقل خودداری کنید و حتما این کار را زیر نظر دندانپزشک متخصص و با تجربه انجام دهید تا از بروز این اتفاقات جلوگیری به عمل آید.

دلایل کشیدن دندان عقل چیست؟

دندان عقل همانند دیگر دندان های انسان تا زمانی که شرایط مساعد و خوبی داشته باشد، همچنین به طور کامل رشد کرده باشد نیازی به کشیدن بدون بخیه یا با بخیه ندارد. اما در برخی شرایط همانند موارد زیر متخصص دندانپزشکی فرایش مجبور به کشیدن دندان عقل بدون بخیه و یا با بخیه خواهد شد. کشیدن دندان عقل یا جراحی دندان عقل به دلایل زیر نیز اتفاق خواهد افتاد:

• پوسیده شدن کل دندان و گسترده تر شدن آن
• وجود عفونت در دندان
• نیاز به ارتودنسی داشتن
• شکسته شدن دندان از ریشه
• وجود دندان نهفته در فک
• کاشتن پروتزهای دندانی
• وجود تومور دهانی

جراحی دندان عقل چقدر طول می کشد؟

مدت زمان جراحی دندان عقل بستگی به میزان سختی دندان عقل دارد ولی جراحی دندان عقل در طی یک جلسه قابل انجام است و اگر دندان عقل شما نهفته نباشد ، در حدود 20 دقیقه طول می کشد و در صورت نهفته بودن بین 1 الی 2 ساعت به صورت معمول به طول می انجامد.

بررسی مراقبت های بعد از کشیدن دندان عقل

زمانی که بیمار برای کشیدن دندان عقل بدونن بخیه و یا با بخیه به دندانپزشکی فرایش مراجعه می کند، پس از اتمام کار متخصص حاذق توصیه های لازم درخصوص مراقبت های بعد از جراحی دندان عقل را به وی ارائه می کند. خونریزی موقت، تورم، درد وناراحتی، وجود کبودی بعد از جراحی دندان عقل و دیگر موارد پس از جراحی دندان عقل پیش خواهد آمد و خیلی سریع نیز رفع خواهد شد. اما با این وجود باز مشکلاتی پیش خواهد آمد که بیمار را مجبور به مراقبت های بعد از جراحی دندان عقل می نماید.

برخی از این مراقبت ها شامل موارد زیر می باشد:

کاهش درد با کمپرس یخ

بدون شک پس از جراحی دندان عقل، درد وجود دارد. اما برای التیام آن می توان از کمپرس یخ در 24 ساعت اولیه جهت کاهش درد کمک گرفت. برای اینکار کافی است که کمپرس یخ یا پارچه یخ را برای 15 الی 20 دقیقه به آرامی روی گونه های خود و محل جراحی دندان عقل قرار دهید. زمانی می توانید از کمپرس آب گرم استفاده کنید که 24 ساعت از کشیدن دندان گذشته باشد.

محلول آب نمک یا دهانشویه

چند ساعت پس از کشیدن دندان عقل بدون بخیه یا با بخیه می توانید از محلول آب نمک با دهانشویه اما به صورت کاملا آرام استفاده کنید. اما بایستی دقت فراوانی در این مورد انجام داد. چنانچه بیمار این کار را با سرعت انجام دهد باعث جدا شدن لخته خون از حفره خالی دندان شده و قطعا بهبودی را دچار تاخیر می کند.

مصرف غذاهای نرم

بدون شک پس از جراحی دندان عقل غذا خوردن برای بیمار سخت شود. در این حالت بایستی از پودینگ، ماست و سوپ های رقیق به مدت چند روز پس از جراحی دندان عقل بدون بخیه یا با بخیه استفاده کرد. فراموش نکنید که از نوشیدن مایعات داغ پرهیز کنید زیرا سبب می شود که لخته خود جدا شود.

عدم استفاده از نی

افرادی که عادت به استفاده نی در نوشیدن مایعات دارند، حداکثر تا چند روز نی را کنار بگذارند. عملیات مکش می تواند سبب شل شدن لخته خون شود و فرایند بهبودی را کندتر کند.

عوارض احتمالی کشیدن دندان عقل چیست؟

کشیدن دندان عقل معمولأ منجر به عوارض طولانی مدت نمی‌شود. با این حال، کندن دندان عقل نهفته گاهی اوقات به‌یک روش جراحی نیاز دارد که شامل ایجاد‌ یک برش در بافت لثه و برداشتن استخوان است. عوارض این کار به ندرت شامل موارد زیر است:

•       محل جراحی (حفره‌ی) خشک و دردناک‌ یا نمایان شدن استخوان در صورت از بین رفتن لخته خون بعد از جراحی از محل زخم جراحی (حفره)
•       عفونت در حفره به دلیل تجمع باکتری‌ها‌ یا ذرات غذایی محبوس شده
•       آسیب به دندان‌ها، اعصاب، استخوان فک ‌یا سینوس‌های اطراف.

پیامدهای احتمالی کشیدن دندان عقل کدامند؟

از جمله عوارض شایع در کشیدن این دندان می‌توان به خونریزی‌های شدید، آسیب به اعصاب و مهم‌تر از همه نفوذ به سینوس ماگزیلا اشاره کرد.

سینوس ماگزیلا حفره‌ی بزرگی است که در بالای دندان عقل فک بالا قرار دارد و گاهی ممکن است با کشیدن آن، حفره‌ای به قطر ۱ میلیمتر تا حدود ۱ سانتیمتر در محل کشیدن ایجاد شود که اگر قطر آن کمتر از ۲ میلیمتر باشد خود به خود ترمیم می‌شود، ولی اگر قطر آن بیشتر بود، نیاز است پزشک متخصص لثه یا فک و صورت از طریق تکنیک Flap آن را ترمیم کند.

پس از جراحی چه کنیم؟

• از یک بسته یخ بر روی صورت خود برای جلوگیری از تورم و یا تغییر رنگ پوست استفاده کنید.
• از گرمای مرطوب برای فک دردناک خود استفاده بکنید.
• دهان خود را به آرامی باز و بسته کنید تا فک تان تمرین کند.
• غذاهای نرم مثل پاستا، برنج و یا سوپ بخورید.
• مقدار زیادی مایعات بنوشید.
• مسواک زدن دندان هایتان از روز دوم شروع کنید.
• داروهایی که پزشک شما برای تسکین درد یا تورم تجویز می کند را حتما بخورید.

در چه مواردی دندان عقل نیاز به جراحی دارد؟

• ایجاد عفونت لثه پوشاننده روی دندان
• ایجاد پوسیدگی برای دندان جلویی
• برهم زدن نظم دندان قدامی و روی هم آوردن آنها
• ایجاد مسیر بد برای کارهای پروتزی

بررسی فرآیند جراحی

پاسخ به این سوال وابسته به شرایط دندان عقل شماست. اگر دندانتان شرایط ساده ای داشته باشد، بدون نیاز به جراحی کشیدن آن انجام می شود. اما اگر دندان نهفته داشته باشید، نیاز به جراحی ایجاد می شود. در شراط کشیدن دندان عقل به صورت ساده، ابتدا دندان هایتان بی حسی موضعی میگیرد. بعد دندان کشیده می شود. اما در جراحی دندان عقل و شرایطی که دندان نهفته است، کار پزشک کمی دشوار می شود.

در چنین شرایطی جراحی با تزریق بی حسی موضعی آغاز می شود. سپس جراح یک شکاف در محل دندان ایجاد می کند. تا بتواند ریشه آن را ببیند. در مرحله بعدی کم کم سعی می کند دندان عقل را بیرون بیاورد. این روند ممکن است با توجه به شرایط های مختلف دندان متفاوت باشد.

سخن پایانی

شما در این مقاله با با کشیدن دندان عقل بدون بخیه آشنا شدید. همچنین از عوارض و مراقبت های بعد از آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول