پر کردن دندان‌ها یکی از پرکاربردترین روش‌های ترمیم دندان است. پرکردن دندان‌ها هم بر روی دندانهای شیری و هم بر روی دندانهای دائمی کودکان قابل انجام است. دندانهای کودکان ممکن است به دلایل مختلفی به پر کردن نیاز داشته باشد ، مانند پوسیدگی و خرابی دندان ، شکستگی دندان ، عدم رشد صحیح و بی‌نظمی دندان‌ها، بعد از پروسه‌ی عصب‌کشی دندان و یا برای ترمیم دندان‌هایی که دچار تغییر رنگ شدید شده اند. در ادامه این مقاله، به بررسی پر کردن و ترمیم دندان کودکان می پردازیم.
فهرست مطالب
- ترمیم دندان شیری چیست؟
- ترمیم دندان خراب کودکان چه زمانی لازم است؟
- دلایل ترمیم و پرکردن دندان کودکان چیست؟
- معرفی انواع مواد پرکننده و روش‌های مختلف پرکردن دندان
- فرایند پر کردن دندان شیری چگونه است؟
- بررسی مراقبت‌های بعد از درمان
- راه‌های حفاظت در برابر پوسیدگی دندان چیست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
ترمیم دندان شیری چیست؟
به روشی که در آن بیماری های دندان کودکان درمان می شود و یا از آن پیشگیری می شود ترمیم دندان شیری گفته می شود . روش های درمانی که در ترمیم دندان کودکان به کار می روند عبارت است از : عصب کشی دندان کودکان ، پر کردن دندان ، کشیدن دندان ، استفاده از فضا نگهدارنده ها
بسیاری از والدین تصور می کنند که دندان های شیری در صورت پوسیدگی نیاز به ترمیم ندارند و بدون هیچ نگرانی می توان آن ها را کشید اما لازم است بدانید تا زمان آماده شدن دندان های دائمی برای رشد ، دندان های شیری باید وجود داشته باشند.اگر دندان آسیاب شیری دوم به خاطر پوسیدگی از بین برود، دندان آسیاب دائمی که در سن شش سالگی رشد می کند در عمل نمی تواند موقعیت مناسب خود را در دهان کودک پیدا کند و مسیر رشد دندان های دیگر را مسدود می کند.
ترمیم دندان خراب کودکان چه زمانی لازم است؟
دندان های کودکان به دلایل زیر ممکن است نیاز به ترمیم داشته باشد :
- پوسیدگی و خرابی دندان
- شکستگی دندان
- عدم رشد صحیح دندان ها
- بی نظمی دندان ها
- درد فک و یا سردرد و دردهای عضلانی مرتبط با فک
- جلوگیری از درد و احتمال تشکیل آبسه
- تغییر رنگ و لکه شدن دندان ها
اگر پوسیدگی دندان کودک با درد همراه باشد می توان آن ها را پرکرد اما اگر پوسیدگی با درد همراه نباشد به جای پر کردن باید از محلول‌های فلوراید (فلوراید تراپی)و ضدعفونی‌کننده‌ها استفاده کرد تا روند پوسیدگی موقف شد.
دلایل ترمیم و پرکردن دندان کودکان چیست؟
برای ترمیم کردن دندان‌ها معمولا پروسه‌ای به نام پر کردن دندان انجام می‌شود. با پر کردن و ترمیم دندان کودکان ، سعی می‌شود که فرم و شکل دندان به حالت اولیه بازگردد و دندان مجددا کارایی قبلی خود را داشته باشد. دلایل مختلفی وجود دارند که باعث می‌شوند پر کردن دندانهای شیری و دائمی کودکان ضرورت داشته باشد:
- پوسیدگی و خرابی دندان .
- آسیب یا ضربه خورن دندان‌ها که منجر به شکستن یا ترک خوردن دندان می‌شود.
- وجود نقایصی در شکل‌گیری یا رشد دندان‌ها که باعث می‌شود دندان‌ها کوچک شوند و یا شکل و فرم آنها نامنظم باشد.
- عصب‌کشی دندان‌ها و درمان ریشه .
- پالپوتومی (برداشتن قسمتی از ریشه‌ی دندان) .
- تغییر رنگ و لک شدن دندان‌ها .
معرفی انواع مواد پرکننده و روش‌های مختلف پرکردن دندان
در اکثر مواقع انواع مختلفی از مواد پرکننده دندان موجود می‌باشند که در مطب دندانپزشکی کودکان انجام می‌گیرند.
1- مواد آمالگام
قدیمی‌ترین و مطمئن‌ترین نوع مواد پرکننده دندان نوع آمالگام است که از فلزات مختلفی از جمله نقره، مس، زینک و جیوه ساخته می‌شود. هیچ مطالعه‌ای هنوز ثابت نکرده است که مواد آمالگام منجر به عوارضی روی سلامتی افراد بدون آلرژی به جیوه نمی‌شود.
- مزایا: آمالگام ماده‌ای بسیار قوی و بادوام است، این مشخصه این نوع را به گزینه‌ای بسیار مناسب برای ترمیم دندانهای آسیابی که فشار بیشتری را متحمل می‌شوند. این نوع ماده پر کننده دندان کم هزینه‌تر است، و حداقل تا 10سال دوام دارند. همچنین زمان ترمیم دندان با این ماده کوتاه‌تر از انواع دیگر است، به این معنا که فرآیند درمان معمولا در یک جلسه تکمیل می‌شود.
- معایب: آمالگام رنگ متالیک دارد و می‌تواند در طول زمان فرسوده و کدر شود، و ممکن است محل اتصال دندان به مواد پرکننده دندان تغییر رنگ دهد. همچنین از آنجاییکه مواد آمالگام به دندان چسبیده نمی‌شوند، ساختار دندان باید برداشته شود تا حفره لازم برای نگه داشتن مواد پرکننده دندان ایجاد شود.
2- مواد پرکننده سفید
این دسته از مواد شامل رزین‌های کامپوزیتی، یونومرهای شیشه‌ای و نوع ترکیبی بنام یونومرهای شیشه‌ای مخلوط با رزین می‌باشد.
- مزایا: مشخصه ظاهری مواد سفید کننده دندان، این نوع را غیرقابل تشخیص می‌سازد. از آنجاییکه این مواد به دندان چسبیده یا باندینگ می‌شوند کمک می‌کنند تا از پوسیدگی دندان در آینده جلوگیری شود. همچنین، بخش کمتری از دندان برداشته می‌شود زیرا باندینگ مواد پرکننده را در جای خود بخوبی نگه می‌دارد بدون آنکه نیازی به ایجاد حفره باشد.
- معایب: روش ترمیم دندان با مواد پر کننده سفید و همرنگ دندان پیچیده‌تر می‌باشد، به این معنا که کودک شما باید وقت بیشتری را روی یونیت دندان سپری کند تا درمان کامل شود. هزینه این روش نیز بالاتر است، و دوام و ماندگاری مواد سفید و همرنگ دندان به اندازه مواد آمالگام طولانی نمی‌باشد.
3- مواد پرکننده مسکن یا سدیتیو
از این مواد برای کاهش درد ناشی از آسیب و التهاب پالپ مرکزی دندان مورد استفاده قرار می‌گیرد. یک مواد پرکننده مسکن احتمال نشت بزاق یا باکتری‌ها به درون دندان و آسیب دیدن پالپ را در آینده کاهش می‌دهد. انواع رایج این مواد شامل زینک اکسید و اوگنول می‌باشند که هردوی این مواد زیر حاوی روغن زنجبیل هستند.
برخلاف مواد پرکننده معمولی دندان، مواد تسکین دهنده دندان به حفر دندان نیازی ندارند. این مواد مستقیما روی دندان بکار برده می‌شوند. این روش راهی بسیار مناسب برای کودکانی است که با بی‌حرکت نشستن روی صندلی دندانپزشکی برای مدت طولانی مشکل دارند. یونومرهای رزینی یا شیشه‌ای ممکن است در ترکیب با مواد پرکننده تسکینی دندان برای جایگزین کردن بخش‌های پوسیده دندان مورد استفاده قرار بگیرند.
مواد پرکننده ی تسکینی (سدیتیو) دندان تنها زمانی استفاده می‌شوند که دندان کودک از طریق پوسیدگی یا ضربه آسیب دیده باشد و به مسکن فوری برای درد دندان نیاز باشد. این مواد برای چندین ماه یا حتی چندین سال در جای خود باقی خواهند ماند، به شرطی که کودک بهداشت دهان و دندان را رعایت کند. ویزیت‌های منظم دندانپزشکی نیز ممکن است نیاز باشد تا این اطمینان حاصل شود که مواد پرکننده دندان کار خود را بخوبی انجام می‌دهند.
فرایند پر کردن دندان شیری چگونه است؟
- آماده کردن کودک: پیش از انجام روش پر کردن دندان، کودکان را آماده می‌کنند تا در یونیت دندانپزشکی احساس راحتی کنند. ممکن است گاز نیتروژن برای آنها استفاده شود، که این کار به سن و میزان استرس کودک بستگی دارد. گاز نیتروژن صددرصد ایمنی برای کودک دارد. این روش، شکل خفیفی از بیهوشی یا سدیشن است که به آنها کمک می‌کند تا ترسی نداشته باشند و در طول درمان راحت باشند. با روش گاز نیتروژن، کودک احساس راحتی دارد اما هوشیار است.
- معاینه دندانپزشکی: در طی معاینه دندانپزشکی، متخصص دندانپزشک ممکن است پوسیدگی‌ها را مشخص کند. عکس‌برداری دندان می‌تواند به مشخص ساختن نواحی پوسیده کمک کند.
- بی حسی: متخصص دندانپزشک از بیحسی موضعی برای بی حس کردن دندانی که قرار است ترمیم کند، استفاده خواهد کرد. ماده بیحسی از طریق یک آمپول به دندان وارد می‌شود، بنابراین دندانپزشک یک ژل بی حس کننده را روی لثه‌ها می‌زند تا هنگام وارد کردن آمپول دردی احساس نشود.
- برداشت پوسیدگی دندان: هرگاه دندان بی حس شد، دندانپزشک پوسیدگی دندان کودکتان را با یک ابزار تراش یا حفر کننده برمی‌دارد. دستیار دندانپزشک بوسیله یک ابزار مکشی آب و هر گونه چرک و آلودگی را خارج می‌کند تا دندان در طول مدت ترمیم تمیز و خشک بماند، و از این‌رو کودکتان احساس راحتی خواهد کرد.
- پرکردن: هرگاه پوسیدگی برداشته شد، دندانپزشک حفره باقی مانده را با یک ماده پرکننده‌ای مثل آمالگام (نقره‌ای) یا کامپوزیت (همرنگ دندان) پر می‌کند. بعد از قرارگیری ماده پرکننده، دندانپزشک از کودک می‌خواهد تا دندان‌ها را روی هم قرار دهد تا مطمئن شود که همه چیزی به خوبی انجام گرفته است.
پس از یک شستشوی سریع، مراحل ترمیم کامل می شود. تکمیل این مراحل معمولا بیش از نیم ساعت طول نمی‌کشد.
بررسی مراقبت‌های بعد از درمان دندان شیری
بعد از آنکه دندان کودک شما پر شد، ممکن است کمی احساس ناراحتی کند. این ناراحتی احتمالا ناشی از تحریک شدن پالپ دندان یا یک بافت لثه‌ای واقع در نزدیکی دندان می‌باشد. برای اکثر کودکان، این درد و ناراحتی باید در طی یک یا دو روز کاهش یابد. این درد را می‌توان با مصرف ایبوپروفن تسکین داد. اگر درد بعد از چند روز کاهش نیابد توصیه می‌شود که با دندانپزشکی که کار ترمیم دندان شیری را انجام داده است تماس بگیرید.
همچنین بخاطرو بیحسی موضعی که در حین انجام روش استفاده شد، دندان کودک و ناحیه اطراف آن برای چندین ساعت بعد از درمان بی حس خواهد بود. این امر ممکن است مشکلاتی را بوجود آورد، اگر کودک با آن قسمت بی حس شده نوشیدنی یا غذایی را بمکد، گاز بزند یا بجود متعاقبا دچار آسیب می‌شود.
باید مراقب کودک باشید تا وقتی که بیحسی کاملا از بین نرفته است، از گاز زدن و جویدن با ناحیه بی‌حس شده خودداری کند. برای جلوگیری از آسیب بیشتر در حین بیحسی، به کودکتان تنها غذاهای نرم بدهید تا از گاز زدن ناگهانی لپ و لبها جلوگیری شود. هرگاه که بی حسی برطرف شود کودک می‌تواند غذاهای عادی مصرف کند.
راه‌های حفاظت در برابر پوسیدگی دندان چیست؟
موارد زیر نیز می‌تواند کودک شما را در حفظ لبخندی عاری از پوسیدگی یاری نماید:
رژیم غذایی سالم:
هر زمان که کودکان غداها یا نوشیدنی‌های حاوی شکر یا نشاسته مصرف می‌کنند، باکتری‌ها در دهان آنها از شکر و نشاسته برای تولید اسید استفاده می‌کنند. این اسیدها از بین بردن و خوردن مینای دندان را آغاز می‌کنند. نکته: مصرف تنقلات فرزندتان را محدود کنید، از غذاهای شیرین و آب میوه‌ها دوری نمایید و کودکتان را تشویق کنید که پس از هر بار خوردن غذا، دندانهای خود را مسواک بزند.
نخوردن خمیر دندان:
خوردن خمیر دندانهای حاوی فلوراید، می‌تواند باعث فلوئوروزیس دندانی شود که به ایجاد رگه رگه‌های بی ضرر (اما دائمی) سفید رنگ بر روی دندان‌ها منجر می‌شود. نکته: پیش از آنکه فرزندانتان به سن هفت یا هشت سالگی برسند، در حین مسواک زدن رفتار آنها را مد نظر قرار دهید و اهمیت خارج کردن کامل خمیر دندان را برای آنها توضیح دهید. در کودکان زیر دو سال، مراقب باشید که از خمیر دندانهای فاقد فلوراید استفاده کنید، مگر آنکه دندانپزشک شما آن را تجویز کرده باشد.
مراجعه منظم به دندانپزشک:
چکاپ، دندانپزشک ممکن است از اشعه ایکس استفاده کند، لثه کودک شما را به منظور بررسی تغییرات، چک نماید و دندانهای کودک شما را تمیز کند.نکته: هنگامی‌که دندانهای آسیاب دائمی فرزندتان رشد کردند (اغلب بین سنین 5 تا 7 سالگی) استفاده از فیشور سیلانت را برای کمک به حفاظت از آنها در برابر پوسیدگی، در نظر داشته باشید.
فقدان و عدم رعایت بهداشت دهان و دندان تنها دلیل پوسیدگی دندان در کودکان نمی‌باشد. با اینکه مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و مراجعه به دندانپزشک می‌تواند به جلوگیری از پوسیدگی کمک کند، رژیم غذایی و ژنتیک نیز از عوامل موثر هستند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با فرایند پر کردن دندان کودکان آشنا شدید. همچنین از انواع مواد پرکننده آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
بله، هنگامی که دندانهای شیری پوسیده کودک خو را پر می کنید ممکن است بعد از مدتی این پوسیدگی برگردد . اگر حفره به وجود آمده در بین دندان ها باشد احتمال بیشتری برای بازگشت پوسیدگی دندان وجود دارد .
داروی های بیهوشی عوارض شدید دارند به همین خاطر بیهوش کردن کودک به دفعات زیاد به هیچ عنوان توصیه نمی شود .گاه مشاهده می شود پزشک برای راحت تر کردن کار خود برای هریک از دندان های کودک از داروی بیهوشی استفاده می کند در صورتی که این کار اشتباه است و دندان پزشک تا جایی که امکان دارد باید سعی کند روند ترمیم دندان کودک را بدون بیهوشی انجام دهد .
در شرایط خاص که کودک سن خیلی کمی دارد ، تعداد دندان های خراب او زیاد است و به هیچ عنوان با دکتر خود همکاری نمی کند می توان از بیهوشی استفاده کرد .
