
معمولا تمام والدین انتظار تماشای درخشش و سفیدی دندان کودکان خود را دارند. اغلب دندان های شیری کودکان سفید تر از دندان های دائمی بزرگسالان می باشند، زیرا کلسیم بیشتری در تماس با دندان کودکان است. اما با این وجود در برخی از مواقع والدین شاهد تغییر رنگ دندان های کودک خود و یا حتی سیاه شدن آن ها هستند که این یکی از شایع ترین مشکلات دندانی در سنین کودکی می باشد. دلایل متفاوتی مانند سبک زندگی کودک، حادثه و یا ضربه به دندان کودک می تواند منجر به بروز لکه های زرد، قهوه ای و یا سیاه بر روی دندان کودکان شوند.
با توجه به اینکه هر کدام از رنگ های شکل گرفته بر روی دندان کودک، به دلایل متفاوتی ایجاد شده است، بنابراین به درمان های خاص خود نیز نیاز دارد. در این مقاله همراه ما باشید تا انواع لکه های دندان کودکان، دلایل ایجاد آن ها، روش های پیشگیری از بروز این لکه ها و روش های درمانی آن ها بشناسید.
فهرست مطالب
- منظور از تغییر رنگ دندان چیست؟
- دلایل تغییر رنگ دندان چیست؟
- چه عواملی باعث تغییر رنگ دندان در نوزادان و کودکان نوپا میشود؟
- آیا تغییر رنگ دندان کودک ممکن است نشان از وجود بیماری باشد؟
- علائم تغییر رنگ دندان کودکان چیست؟
- روش های درمانی تغییر رنگ دندان کودک چیست؟
- آیا می توان رنگ دندان های کودک را به حالت قبلی برگرداند؟
- پیشگیری از تغییر رنگ دندان چگونه است؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
منظور از تغییر رنگ دندان چیست؟
منظور از تغییر رنگ دندان، زمانی است که رنگ سفید و یا شیری دندان بر اثر عوامل متفاوتی دچار لکه های قهوه ای، زرد، خاکستری و یا سیاه گردد. می توان تغییر رنگ دندان را بر دو نوع بیان نمود. یکی از آن ها، تغییر رنگ خارجی بوده که احتمالا موقت می باشد و مواردی مانند مصرف برخی از غذا ها و یا دارو ها می توانند علت بروز این نوع تغییر رنگ باشند.

نوع دیگر آن، تغییر رنگ داخلی بوده که احتمال بروز آن بر مبنای عوامل متعددی مانند اختلالات متابولیکی، هیپولیز مینای دندان و یا موارد دیگر وجود دارد.
دلایل تغییر رنگ دندان چیست؟
لکهای سیاه روی سطح خارجی دندان و در اثر مصرف بعضی خوراکیها و بعضی داروها ایجاد میشود. علل شایع سیاه شدن دندان کودک عبارت است از:
- نوشیدنیهای اسیدی مانند نوشابه و نوشیدنیهای ورزشی
- توتهای تیره رنگ و خوراکیهای تهیه شده از آنها
- سسهای تیره رنگ مانند سویا سس، سس گوجه فرنگی و سس کاری
- مکمل قطره آهن
- زیادهروی در مصرف مولتی ویتامین: آهن موجود در مولتی ویتامین باعث سیاه شدن دندانهای درصد اندکی از کودکان میشود.

- زیادهروی در مصرف فلوراید: دریافت بیش از حد فلوراید از آب شرب یا خمیردندان باعث ایجاد لکههای تیره یا سیاه روی دندانهای اطفال میشود.
- مصرف تتراسایکلین در دوران بارداری: بانوانی که آنتیبیوتیک تتراسایکیلن در دوران بارداری مصرف کردهاند، ممکن است با سیاه شدن دندانهای فرزند خود مواجه شوند.
- پوسیدگی ناشی از مصرف شیر و شیر خشک (پوسیدگی زودرس دندان شیری): مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را از همان دوران کودکی به فرزند خود بیاموزید. کوتاهی در رعایت بهداشت دهان و دندان یکی از شایعترین علل تشکیل جرم و پلاک روی دندان و سیاهی دندانهای کودکان محسوب میشود.
- آسیب دیدن دندان: اگر آسیب یا ضربه وارده به دندان به لثهها برسد، رنگ دندان برای همیشه خاکستری متمایل به سیاه میشود.
- نوشیدنیهای داغ: نوشیدنیهای داغ منافذ سطوح دندانها را باز میکند. باز شدن منافذ روی مینای دندان فساد و از بین رفتن دندان را در پی دارد. بنابراین صبر کنید شکلات داغی که برای فرزندتان درست کردهاید، ولرم شود بعد آن را مقابلش قرار دهید.
- نوشیدنیهای سرد: نوشیدنیهای بسیار سرد نیز مانند نوشیدنیهای داغ برای دندانها مضر است. بهتر است این دسته نوشیدنیها را خنک به فرزندتان بدهید.
چه عواملی باعث تغییر رنگ دندان در نوزادان و کودکان نوپا میشود؟
به طور کلی عوامل مادرزادی، پزشکی و عوامل ناشی از سبک زندگی میتواند باعث این پدیده شود. موارد زیر برخی از دلایل احتمالی تغییر رنگ و ایجاد لکههای دندان است.
مسواک زدن نامناسب
مسواک زدن نامناسب یکی از دلایل اصلی بوجود آمدن مشکلات دندانی است که باعث تجمع پلاک و ایجاد پوسیدگی میشود. همچنین باعث افزایش تعداد باکتریها در داخل دهان شده که ممکن است منجر به تغییر رنگ دندان ها شود.
آب میوههای دارای قند
مصرف زیاد قند، احتمال پوسیدگی دندان را افزایش میدهد. پوسیدگی ممکن است باعث تغییر رنگ دندان به خاکستری یا مشکی شود. همچنین آغشته کردن پستانک به مایعات شیرین یا عسل نیز باعث افزایش تعداد میکروبها شده بنابراین احتمال تغییر رنگ دندانها را افزایش میدهد.
داروها
تعدادی از داروهای خاص میتواند باعث تغییر رنگ دندانها شود. بعضی از داروها مانند تتراسایکلین اگر در دوران بارداری توسط مادر مصرف شود، ممکن است خطر تغییر رنگ دندانهای نوزاد را به همراه داشته باشد. بر اساس مشاهدات، تتراسایکلین باعث تغییر رنگ قهوهای دندانهای کودک خردسال میشود حتی اگر توسط خود کودک مصرف نشده باشد.
در نوزادانی که از مکملهای آهن استفاده میکنند نیز تغییر رنگ مشکی بر روی دندانها ایجاد میشود. داروی گلی بن کلامید (گلیبورید) که برای درمان دیابت استفاده میشود نیز ممکن است باعث ایجاد لکههای قهوهای روی دندان شود.
تروما
ضربه خوردن یا شکستگی دندان میتواند به اعصاب و خونرسانی دندان آسیب برساند و باعث نکروز دندان (دندان غیر زنده) شود که با گذشت زمان، ممکن است باعث تغییر رنگ دندان از قرمز به خاکستری میشود.

نقایص رشدی
نقایص مادرزادی دندان میتواند باعث تغییر رنگ دندان شود. به عنوان نمونه میتوان به بیماری نقص تشکیل مینای دندان (amelogenesis imperfecta) که یک ناهنجاری ارثی است و به هیپوپلازی یا نقص مینای دندان نیز شناخته میشود، نام برد. از علائم این بیماری میتوان به وجود فرو رفتگیها، شیارهای عمیق و لکههای زرد یا قهوهای در سطح دندان اشاره کرد.
رژیم غذایی نامناسب
مواد غذایی با تراکم رنگی بالا مانند تمشک، شاه توت، بلوبری، لبو، انگور و غیره، به دلیل وجود رنگدانههای زیاد داخل آنها ممکن است باعث تغییر رنگ دندان شوند.
یرقان (زردی)
یرقان یا زردی باعث افزایش غلظت بیلی روبین در خون میشود. این بیماری که اصطلاحا هایپربیلیروبینمی (hyperbilirubinemia) نامیده میشود، میتواند باعث تجمع بیلی روبین در بافتهای مختلف بدن شود. وقتی سطح بیلی روبین برای چندین هفته افزایش یابد، ممکن است روی دندانها رسوب کند و منجر به رنگ سبز شود. این نوع تغییر رنگ اغلب دائمی است زیرا در اثر تغییرات دائمی در رنگ مینای دندان و عاج دندان ایجاد میشود.
آیا تغییر رنگ دندان کودک ممکن است نشان از وجود بیماری باشد؟
مینای دندان فرزند شما ممکن است به صورت ژنتیکی ضعیف باشد، این ضعف ممکن است به تغییر رنگ دندانهای کودک منجر شود و او را بیشتر در معرض پوسیدگیهای دندان قرار دهد. همچنین، دندانهای نوزادی که در روزهای نخست تولد زردی یا یرقان داشته است ممکن است همراه با سایهای سبزرنگ رشد کند. عفونتها و بیماریهای جدی مانند هپاتیت نوزادان و برخی اشکال بیماری قلبی نیز میتواند رنگ دندانهای کودک را تغییر دهد.
علائم تغییر رنگ دندان کودکان چیست؟
اگرچه ممکن است تغییر رنگ دندان با مشاهده و بررسی دندان های کودک کاملاً مشهود باشد، اما علائم زیر در تشخیص اینکه کودک شما از هر نوع تغییر رنگ دندان رنج می برد به شما کمک خواهد کرد.
- ممکن است دندان های کودک تان قهوه ای به نظر برسد. این امر می تواند به دلیل مصرف نوشیدنی های تیره یا نوعی آسیب باشد.
- ممکن است دندان های کودک شما لکه های سفید داشته باشد. این مهم ممکن است نشانه های اولیه پوسیدگی دندان باشد.
- دندان های کودک شما ممکن است قرمز، بنفش یا آبی به نظر برسد. این عامل ممکن است به دلیل ضربه خوردگی و یا بخاطر مصرف مقداری مواد غذایی با رنگ تیره رخ دهد.

- ممکن است دندان های کودک تان نارنجی به نظر برسد. این تغییر ممکن است نشان دهنده تجمع باکتری ها بر روی دندان های کودک تان به دلیل بهداشت نامناسب دهان او باشد.
- ممکن است دندان های کودک شما لکه های سیاه داشته باشد. این نشانه ممکن است به دلیل مکمل های آهن، حفره های دندانی و یا ضربه به دندان رخ دهد.
روش های درمانی تغییر رنگ دندان کودک چیست؟
اگر به این فکر می کنید که چگونه دندان های کودک خود را سفید کنید، گزینه های درمانی زیر برایتان مفید خواهند بود.
- برای از بین بردن تغییر رنگ دندان می توانید از مقداری جوش شیرین و آب برای مسواک زدن دندان های کودک تان استفاده کنید.
- اگر کودک شما از مکمل های آهن استفاده می کند، ممکن است گاهی منجر به لک دار شدن دندان شود. بنابراین، اگر کودک تان از مکمل های آهن استفاده می کند، در مسواک زدن دندان های او بسیار کوشا باشید. تا بخاطر مصرف مکمل های آهن لکه ای روی دندان ها ایجاد نشود. این لکه ها پس از قطع مکمل ها، از بین می روند.

- اگر تغییر رنگ ممکن است به دلیل ضربه خوردن به دندان باشد، احتمالا درمان آن دشوار است. اما باید با دندانپزشک تماس حاصل کرده تا از احتمال آسیب دیدن دندان های دائمی به دلیل ضربه خوردگی مطلع شوید.
- دندانپزشک شما ممکن است از مخلوط سیلیکات های آلومینیوم، پتاسیم و سدیم که در دندانپزشکی بعنوان وسیله ساینده یا جلا دهنده مورد استفاده قرار می گیرد، برای از بین بردن لکه ها و باکتری هایی که باعث تغییر رنگ دندان می شوند استفاده کند.
آیا می توان رنگ دندان های کودک را به حالت قبلی برگرداند؟
قبل از انجام هر کاری به دندانپزشک مخصوص کودکان مراجعه کنید و با مشورت او، نوع تغییر رنگ دندانهای کودک را مشخص کنید و راهکارهای احتمالی را در پیش بگیرید. برخی انواع تغییر رنگ دندان را میتوان با بلیچینگ یا سفید کردن ترمیم کرد، اما این کار روش بیضرری برای کودکان محسوب نمیشود. به علاوه، بسیاری از دلایل تغییر رنگ دندان کودک، مانند آسیبهای دندانی یا مینای ضعیف، باعث ایجاد رگههای دائمی روی دندانهای فرزند شما میشوند. در صورتی که درباره رنگ دندانهای کودک خود خیلی نگران هستید، با پزشک اطفال مشورت کنید. او در روند درمان به شما کمک میکند، توصیههای بهداشتی مفید را در اختیار شما قرار میدهد و از سلامت دهان و دندان کودکتان مراقبت میکند.
پیشگیری از تغییر رنگ دندان چگونه است؟
گزینه های درمانی بسیاری برای درمان تغییر رنگ دندان وجود دارد. با این حال، بهتر است قبل از آن که تغییرات رنگی در دندان های فرزندتان رخ دهد، اقدامات پیشگیرانه را برای جلوگیری از تغییر رنگ دندان انجام دهید.
- باید طبق میزان سن کودک، از مقدار خمیر دندان های حاوی فلوراید استفاده کنید. مقادیر بیشتر از اندازه فلوراید ممکن است منجر به تغییر رنگ دندان در کودکان شود.
- باید تمیز نگه داشتن دندان های فرزند خود را از همان ابتدا شروع کنید. یعنی از همان زمانی که دندان هایشان شروع به درآمدن می کند. بهتر است برای شروع کار، ابتدا به تمیز کردن دندان های کودک خود با یک پارچه نخی و نرم کرده و سپس رفته رفته باید این پروسه را با مسواک کودک ادامه دهید.
- از غذاهایی که محتوای قند زیادی دارند، کودک خود را تغذیه نکنید. غذاهایی که مقادیر بیشتری قند را دارا هستند ممکن است منجر به پوسیدگی و خراب شدن دندان شوند. که به نوبه خود باعث تغییر رنگ خواهد شد.
- مسواک زدن عادت خوبی است که باید از سنین پایین در کودک به وجود بیاید. با این حال، یکی از نگرانی های والدین احتمالا این بوده که کودک شان ممکن است خمیردندان را ببلعد. بنابراین، مهم است که به کودک خود یاد دهید چگونه خمیر دندان را تف کند.

- کودک خود را به خوردن یه لیوان شیر قبل از خواب تشویق نکرده وبه این کار عادتش ندهید. وجود شیر و شکر در دهان ممکن است محیط مناسبی را برای رشد باکتری ها در دهان کودک تان ایجاد کند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با دلایل تغییر رنگ دندان کودکان آشنا شدید. همچنین از راههای درمان و پیشگیری از آن آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
محصولات سفید کننده دندان بسیار زیادی در بازار موجود هستند که استفاده از آن ها برای کودک خود اصلا مناسب نمی باشند، زیرا دندان های کودک شما شیری و موقت بوده و با دندان های دائمی تعویض می شوند. همچنین حتی اگر کودک شما دندان های دائمی خود را در آورده است، باز هم نباید از محصولات سفید کننده موجود در بازار برای تغییر رنگ دندان هایش استفاده کنید، زیرا می تواند به دندان های کودکتان آسیب زده و مشکلات بیشتری را برای دندان های کودکتان ایجاد نماید.
انواع خاصی از باکتری در دهان وجود دارد که با مصرف انواع مواد غذایی شیرین در دهان باقی می ماند اسید تولید می کند و در صورتی که بهداشت دهان دندان نیز رعایت نشود به مرور زمان باعث پوسیدگی دندان می شود.