تاج دندان به قسمت بالایی دندان گفته میشود که بخش قابل توجهی از دندان را پوشش داده و از آنها در برابر آسیب‌های مختلف محافظت میکند. از کاربردهای تاج دندان می‌توان به تقویت دندان، پوشش اجزای مختلف دندان، ترمیم آنها، اصلاح شکل و سایز، اصلاح برجستگی‌ها و ناهمواری‌ها، ایجاد استحکام، بهبود و زیبایی ظاهر دندان اشاره کرد. سرامیک، فلز، رزین کامپوزیت، چینی پرسلن و ترکیبی از مواد مختلف از انواع تاج دندان به شمار می‌روند که با توجه به صلاحدید دندانپزشک مورداستفاده قرار می‌گیرند.
تاج دندان و انواع آن را می توان در دسته بندی از نظر کیفیت، قیمت و جنس مواد اولیه مورد تحلیل و بررسی قرار داد و از دندانپزشک خود برای انتخاب بهترین تاج‌دندان کمک گرفت. در این مقاله سعی خواهیم کرد هر آنچه مربوط به روکش دندان و آن قسمت از دندان که از لثه بیرون است و ما آن را مشاهده می کنیم، صحبت کنیم. در این مقاله شما عزیزان می توانید به اطلاعاتی در خصوص تاج دندان نیاز دارید دست پیدا کنید.
ضرورت داشتن تاج دندان چیست؟
ممکن است در شرایط زیر شما نیاز به تاج دندان داشته باشید:
- برای مراقبت از دندان‌های ضعیف (به‌عنوان نمونه، در مقابل پوسیدگی) در مقابل شکسته شدن یا نگهداشتن بخش‌هایی از دندان که ترک خورده است.
- برای احیا و ترمیم دندان شکسته یا دندانی که قبلاً به میزان زیاد فرسوده شده است.
- برای پوشاندن و مراقبت از دندانی که به‌وسیله مواد زیادی پر شده است درزمانی که دندان زیادی دردهان شما باقی نمانده است.
- برای نگه‌داری از یک بریج دندان سر جای خود.
- برای پوشاندن دندانهایی که ظاهر طبیعی خود را از دست داده یا به‌طور ناگهانی تغییر رنگ داشته‌اند.
تاج دندان چیست؟
تاج دندان یک سرپوش یا کَپ با ظاهری شبیه به دندان است که روی دندان نصب میشود. این تاج، دندان را برای بازگرداندن ظاهر و اندازه، مقاومت و بهتر کردن شکل آن می‌پوشاند. تاج‌ها، زمانی که در جای خود قرار می‌گیرند، همه بخش مرئی دندان را که در بخش بالایی لثه قرارگرفته است، به‌صورت کامل می‌پوشانند.
تاج مصنوعی دندان چیست؟
در واقع تاج‌دندان بخش ظاهری دندان است که از لثه بیرون زده و ما توسط آن می توانید عمل جویدن را انجام دهیم. در علم دندانپزشکی تاج‌دندان مصنوعی پوششی است که بر روی دندان شکسته و با پوسیده قرار می گیرد، و از آسیب های بیشتر به دندان جلوگیری خواهد کرد، این پوشش کاملا شبیه دندان اصلی انسان است و می تواند ظاهر دندان را به صورت کلی پوشش دهد.
- درباره لمینت دندان بیشتر بخوانید.
تاج‌دندان کاربرد های مختلفی دارد، برخی از افراد برای رفع ظاهر ناخوشایند دندان های خود از آن استفاده می کنند، اما برخی دیگر به صورت موقت برای جلوگیری از مشکلات بیشتر دندان ها آن را بر روی دندان آسیب دیده خود قرار می دهند.
اگر پس از ترمیم دندان خود ظاهر آن را دوست ندارید و می خواهید علاوه بر ظاهر طبیعی دندان از ریشه آن نیز محافظت کنید می توانید از تاج‌دندان استفاده نمایید.
یکی دیگر از کاربرد های رایج تاج‌دندان مصنوعی، زمانی است که شما از ایمپلنت دندان استفاده می کنید، در این هنگام دندانپزشک پس از قرار دادن پایه های ایمپلنت درون استخوان فک تاج‌دندان را به عنوان پروتز بر روی آن فیکس می کند، تا عملکرد دوباره دندان های خود را به دست آورید.
تاج دندان کجاست؟
همانطور که میدانید ریشه دندان در قسمت زیر آن و درون لثه قرار دارد. تاج‌دندان به روکشی مصنوعی گفته میشود که بدنه (قسمت قابل رؤیت دندان) آسیب دیده دندان را پوشش داده و از آن محافظت میکند. آیا میدانید فرنوم زبان و فرنکتومی چیست؟
تاج دندان مصنوعی چه کاربردی دارد؟
کاربرد تاج‌دندان ممکن است برای بهبود ظاهر دندان هایی که در اثر پُرشدگی دچار تغییر رنگ شده اند و یا برای استحکام دندان مصنوعی باشد. از تاج‌دندان مصنوعی روی پایه ایمپلنت نیز استفاده می شود که در این حالت به آن پروتز دندان مصنوعی می گویند. این نوع تاج‌دندان باید روی اباتمنت با پیچ یا چسب، محکم شود.
گاهی اوقات برای اصلاح طرح لبخند دندانپزشک مجبور است پیش از نصب لمینت یا کامپوزیت برخی از دندان های پوسیده را ترمیم کند. درصورتیکه، پوسیدگی بسیار شدید باشد یا دندان روت کانال شود، جهت هماهنگی دندان عصب کشی شده با سایر دندانهایی که قرار است لمینت یا کامپوزیت شود، تاج‌دندان مصنوعی همرنگ سایر لمینت ها روی دندان ترمیم شده قرار می گیرد.
موارد کاربرد تاج‌دندان برای کودکان:
- حفظ دندانی که در اثر پوسیدگی بسیار آسیب دیده است و نمی توان آن را پُر کرد.
- محافظت از دندان های کودکی که در معرض بالای خطر پوسیدگی دندان قرار دارد بخصوص زمانی که در رعایت بهداشت روزانه دهان و دندان سهل انگاری می کند.
- کاربرد تاج‌دندان برای کودکانی که به دلیل سن، رفتار یا سابقه پزشکی نمی توانند برای مراقبت صحیح از دندان ها تحت بیهوشی های مکرر قرار گیرند.
معرفی انواع تاج‌دندان
جنس تاج های دائمی می تواند از فولاد ضد زنگ، تمامی فلزها مانند طلا یا هر نوع آلیاژ دیگر، ترکیب پرسلن با فلز، تمامی رزین ها یا تمام سرامیک باشد.
تاج های فولاد ضد زنگ (STAINLESS STEEL CROWNS):
تاج های فولاد ضد زنگ، تاج هایی از پیش ساخته هستند که به عنوان موقت برای دندان های دائمی به کار برده می شوند. این تاج تا زمانی که تاج دائمی از یک ماده دیگر ساخته شود از دندان یا پرکردگی دندان محافظت می نماید. تاج فولاد ضد زنگ برای بچه ها معمولا به کار برده می شود تا از دندان های اولیه یا همان دندان های شیری آنها محافظت نماید. در واقع تاج کل دندان را پوشش داده و مانع از پوسیدگی آن در آینده می شود. زمانی که دندان دائم کودک در می آید تاج به طور طبیعی با آن بیرون می زند. به طور کلی تاج فولاد ضد زنگ بیشتر برای بچه ها کاربرد دارد زیرا برای جایگذاری آن نیازی به ویزیت های متعدد در مطب نبوده و از این رو روش مقرون به صرفه ای نیز می باشد.
فلزات (METALS CROWNS ):
فلزهای به کار رفته در تاج ها شامل آلیاژهایی می شوند که دارای مقادیر بالایی از طلا یا پلاتین و آلیاژهای فلز پایه هستند مانند آلیاژهای کبالت – کروم (COBALT- CHROMIUM) و نیکل – کروم (NICKEL-CHROMIUM). تاج های فلزی در برابر نیروهای گار گرفتن و یا جویدن به خوبی مقاومت می کنند و احتمالا بالاترین عمر و ماندگاری را از نظر ساییدگی دارند. آنها همچنین به ندرت دچار ترکیدگی یا شکستگی می شوند. مهمترین عیب این تاج های فلزی رنگ فلز و قیمت بالای طلا می باشد. تاج های فلزی عمدتا انتخاب خوبی برای دندان های خلفی که در معرض دید قرار ندارند می باشد.
تاج های تمام رزین دندان (ALL-RESIN DENTAL CROWNS):
قیمت تاج های تمام رزین از سایر انواع تاج ها به مراتب پایین تر است. اما با گذر زمان دچار ساییدگی شده و نسبت به تاج های فلزی ترکیب شده با پرسلن بیشتر مستعد شکستگی هستند. درباره پریودنتیت بیشتر بخوانید.
تاج های دندان تمام سرامیک یا تمام پرسلن (ALL-CERAMIC OR ALL-PORCELAIN DENTAL CROWNS):
تاج های دندانی تمام سرامیک یا تمام پرسلن هماهنگی بهتری را از نظر رنگ نسبت به سایر تاج ها ارائه می دهند و آن به دلیل رنگ طبیعی آن است. همچنین گزینه مناسبی برای افرادی مناسب است که نسبت به آلیاژهای فلزی حساسیت دارند. از تاج های تمام سرامیک می توان برای دندان های جلویی و خلفی استفاده نمود.
تاج های دندانی ساخته شده از پرسلن در ترکیب با فلز یا تاج های دندانی ترکیبی (PORCELAIN-FUSED-TO-METAL DENTAL CROWNS):
این نوع تاج ها از نظر رنگ می توانند با دندان های مجاور شما هماهنگی داشته باشند یعنی برخلاف تاج های فلزی. اما ساییدگی بیشتری در دندان های مقابل این نوع تاج ها در مقایسه با تاج های رزین یا فلزی رخ می دهد. بخش پرسلن تاج نیز ممکن است دچار ترکیدگی یا شکستگی شود. برخلاف تاج های تمام سرامیک، تاج های ترکیبی یا پسرلن درترکیب با فلز بهتر با دندان های طبیعی سازگاری می یابند. در هر صورت گاهی اوقات پیش می آید که فلز به کار رفته در زیر پرسلن همانند سایه تیره ای خودنمایی می کند بخصوص در خط لثه و بیشتر از آن اگر لثه های شما دچار تحلیل شوند. تاج های ترکیبی می توانند گزینه خوبی برای دندان های جلویی یا پشتی باشند و همچنین به عنوان بریج های بلند به کار روند چرا که به منظور قدرت و استحکام بیشتر باید از فلز استفاده نمود.
تاج های موقت در مقابل تاج های دائمی:
دندانپزشک می تواند تاج های موقت را در مطب خود بسازد در حالی که برای ساخت تاج های دندانی دائم باید از لابراتور بهره گرفت. به طور معمول، تاج های دندانی موقت از جنس فولاد ضد زنگ و یا مواد بر پایه اکریلیک ساخته شده و می تواند به عنوان یک ترمیم موقتی تا زمان آماده شدن تاج دائمی مورد استفاده قرار گیرند.
اقدامات قبل از کارگذاری تاج دندان چیست؟
در این قسمت مبحث تاج‌دندان چیست به اقدامات پیش از تاج‌گذاری می‌پردازیم. پیش از آغاز فعالیت کارگذاری تاج‌دندان، دندانپزشک شما دندان و بافت لثه پیرامون آن را بی حس خواهد نمود.
در مرحله بعدی، دندان و سطح و لبه‌های آن که تاج روی آن قرار می‌گیرد تا مقدار معینی تراشیده خواهد شد تا محیطی برای تاج فراهم آید. میزان تراش بستگی به مدل تاج به‌کاربرده شده دارد. از سمت دیگر، اگر بخش بزرگی از دندان از بین رفته باشد (به علت پوسیدگی یا آسیب‌دیدگی)، دندانپزشک شما از ماده ترمیم‌کننده‌ای برای تولید دندان برای حمایت از تاج مورداستفاده قرار می‌گیرد.
نحوه درمان تاج دندان چگونه است؟
گاهی اوقات قسمت بزرگی از تاج‌دندان به علت پوسیدگی و یا شکستگی از بین می رود در این زمان علاوه بر درد های ناراحت کننده دندان باید برای رفع ظاهر ناخوشایند آن برای درمان تاج‌دندان اقدام کنید. ترمیم تاج‌دندان باعث می شود دیگر نیازی به کشیدن دندان نداشته باشید، به عبارت ساده با بازسازی تاج‌دندان سلامت ریشه دندان حفظ می شود و تاج نیز استحکام کافی را برای جویدن غذا ها بدست خواهد آورد.
امروزه با پیشرفت علم دندانپزشکی زمانی که افراد با مشکل در قسمت دندان های خود مواجه می شوند به جای کشیدن و دور انداختن دندان برای ترمیم آن اقدام می کنند، درمان تاج‌دندان نیز یکی از درمان های رایج برای دندان های آسیب دیده است که
نحوه بازسازی تاج‌دندان در دندانپزشکی ترمیمی به شرح زیر می باشد:
- در مرحله اول برای درمان تاج‌دندان از بی حسی موضعی استفاده می شود تا درد های ناشی از پر کردن و ترمیم دندان به حداقل برسد.
- سپس دندانپزشک ترمیمی قسمت های پوسیده و آسیب دیده دندان را خالی می کند و از مواد مخصوص برای پر کردن آن استفاده خواهد کرد.
- در مرحله بعدی دندانپزشک ترمیمی از دندان پر شده یک اسکن دیجیتال تهیه می کند تا بتواند تاج نهایی را مطابق سایز دندان شما طراحی کند.
- زمانی که پروسه ترمیم دندان به پایان برسد دندانپزشک روکش موقت بر روی دندان قرار خواهد داد تا دوران نقاهت طی شود و در این زمان بتواند تاج‌دندان اصلی را کاملا مشابه سایر دندان ها و هم رنگ آن ها بسازد.
- در مرحله آخر دندانپزشک تاج موقت را با تاج اصلی جایگزین خواهد کرد.
آیا قرار دادن تاج‌دندان با درد همراه است؟
گاهی اوقات و البته به ندرت، زمانی که فرد تاج را دریافت می کند ممکن است درد داشته باشد. برخی از دلائل درد تاج‌دندان عبارتند از تنظیم نبودن گاز زدن و نیش به ویژه زمانی که دندان های خود را به یکدیگر می سایید. یکی دیگر از دلائل ایجاد درد عبارت است از حساسیت پیرامون حاشیه های باز اطراف تاج‌دندان و یا اگر پوسیدگی عمیقی داشته باشید آسیب به عصب با درد توأم خواهد بود.
از این رو زمانی که درد را احساس کردید در اولین فرصت با دندانپزشک خود ملاقات نمایید تا او مشکلات شما را بررسی نماید. اگر نیش به تنظیم نیاز دارد آن را تنظیم خواهد نمود. همچنین در مورد مشکلات عفونت دندان و یا عفونت آنها می تواند مشکلات شما را بررسی و حل و فصل نماید.
معایب تاج‌دندان پس از نصب چیست؟
قطعا تاج‌دندان عاری از مشکل و خطر نیست:
- ایجاد حساسیت:
حساسیت شایع ترین عارضه جانبی دریافت تاج‌های دندانی است. زیرا ممکن است درست پس از اینکه دندانپزشک آن را در دهان شما قرار دارد پس از از بین رفتن اثر ماده بیهوشی دندان هایی که تاج دریافت کرده اند حساس شوند. در این صورت دندانپزشک یک خمیر دندان مخصوص ضد حساسیت برای دندان های شما تجویز می نماید.
- افتادن تاج های دندانی:
گاهی ممکن است به دلیل خرابی چسبی که برای جایگذاری تاج‌دندان استفاده می شود و یا پوسیدگی خود دندان ها، تاج بیفتد. در هر حال باید برای این مشکل با دندانپزشک خود در اسرع وقت تماس بگیرید تا شما را راهنمایی نماید.
- واکنش آلرژیک به فلزات:
ممکن است پس از قرار دادن تاج‌دندان توسط دندانپزشک و حساسیت آلرژیک نسبت به فلزات دچار مشکل شوید. واکنش آلرژیک بیش از اندازه ممکن است سبب لب پریدگی، شل شدن تاج و یا حتی افتادن آن شود. با مراجعه به دندانپزشک این مشکل شما حل خواهد شد.
- شل شدن تاج های دندانی:
ممکن است با گذشت زمان چسب تاج‌دندان از بین برود. در نتیجه تاج شل شده و سبب می شود که باکتری ها آزادانه عبور کنند و به پوسیدگی دندان منجر شود. با بروز چنین مشکلی سریع به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
روش های مراقبت از تاج‌دندان چگونه است؟
با مراقبت صحیح و منظم از تاج های دندانی می توانید ماندگاری و طول عمر آنها را تا سال های مدیدی تضمین نمایید:
• پرهیز از خوردن غذاهای چسبنده و سفت:
درست است که دوام و استحکام تاج های دندانی بالا است اما با این وجود می توانند همانند دندان های طبیعی دچار آسیب شوند. جویدن یخ یا آب نبات های سفت می توانند تاج‌دندان شما را خرد کرده و یا بشکنند. غذاهای چسبنده و یا غذاهایی که نیاز به جویدن زیاد دارند نیز می توانند باعف شل شدگی یا ضعیف شدن تاج های دندانی شوند. از این رو بهتر است که حتی الامکان از خوردن این غذاها خودداری نمایید.
• مسواک زدن و استفاده از نخ دندان:
تاج‌دندان ممکن است مصنوعی باشد اما دندان های پشتی آنها طبیعی بوده و قطعا به به بهداشت روزانه نیاز دارند. حتی اگر تاج کل سطح دندان را پوشانده باشد شما باز هم باید دندان را با دقت مسواک بزندی تا پلاک و جرم روی آن را نپوشاند. استفاده از نخ دندان نیز بسیار حائز اهمیت بوده چرا که با نخ دندان می توانید ذرات مواد غذایی بین تاج و لثه را در دندان مجاور خود از بین ببرید. گاهی ممکن است که با خوردن غذاهای داغ یا سرد دچار حساسیت شوید که در این صورت بهتر است از خمیردندان های مخصوص دندان های حساس استفاده نمایید.
• دوری کردن از عادت های بد:
آیا شما هم عادت دارید ناخن هایتان را بجوید؟ یا مفلا سر مداد و اشیاء سخت؟ این عادات بد نه تنها می توانند تاج های دندانی را بشکنند بلکه دندان های طبیعی را نیز دچار شکستگی و آسیب می نمایند. علاوه بر این اشیاء سخت می توانند بین لثه های شما قرار گرفته و به آنها آسیب بزنند. پس اگر تا کنون موفق به ترک این عادات بد نشده اید سعی نمایید پس از دریافت تاج های دندانی این عادات را کنار بگذارید و سلامتی دندان های طبیعی و ماندگاری تاج های دندانی را تضمین نمایید.
هزینه تاج مصنوعی دندان چقدر است؟
هزینه ای که ما برای نصب یک پایه دندان باید بپردازیم بستگی به جنس مورد استفاده در دندان دارد. این هزینه های می تواند از خیلی کم برای رزین ها و یا خیلی گران برای جنس طلا باشد بهتر است قبل از مراجعه به دندانپزشک مربوطه در مورد قیمت ها با وی مشورت نموده و در حد توان مالی خود اقدام به نصب روکش و یا تاج‌دندان نماییم.
سخن پایانی
شما در این مقاله با تاج‌دندان(کراون) آشنا شدید. همچنین از کاربرد تاج‌دندان مصنوعی آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
عمر تاج مصنوعی طبق مسائل متنوعی تعیین میشود ولی به شکل کلی می‌توان حداقل ده الی پانزده سال تاج‌دندان را مورداستفاده قرار داد. انتخاب مدل مناسبی از تاج‌دندان، مراقبت درست برای پیشگیری از پوسیدگی و صدمه دهان و دندان یا بیماری لثه، پرهیز از عادت‌های بد مانند دندان‌قروچه، جویدن یخ یا ناخن‌ها، شکستن آجیل یا اجسام سخت به‌وسیله دندان، باز کردن بسته‌ها به‌وسیله دندان و بسیاری مسائل دیگر در کنار جنس تاج‌دندان در طول عمر آن اثر خواهد گذاشت.
برای اینکه روکش دندانی که نصب کرده ایم دچار آسیب و یا شکستگی و خرابی نگردد باید از خوردن چیزهای سفت و سخت و فشار بیش از حد به این روکش ها و یا تاج تازه نصب شده جداً خودداری نماییم این گونه مراقبت ها می تواند راز ماندگاری تاج‌دندان باشد، از دیگر راه ها تمیز نگهداشتن و استفاده از مسواک و رعایت بهداشت دهان و دندان و آسیب نرساندن با وسایل خارجی به این روکش ها از راه های سالم ماندن تاج‌دندان تازه نصب شده می باشد.
