آخرین دندانی که در دهان رشد میکند دندان عقل نام دارد. اگر برای رشد دندان عقل فضای کافی درون استخوان فک وجود نداشته باشد، دندان عقل به صورت نهفته در فک بالا یا دندان نیمه نهفته در فک پایین رشد میکند. البته این موضوع همگانی نیست کسانی هستند که دندان عقل سالمی دارند و در آناتومی فک شان به راحتی جا شده. اما تعداد این افراد کم است. دندان های عقل شما روییده اند یا نهفته هستند؟ آیا فکر می کنید ممکن است نیاز به جراحی برای خارج کردن آن نیاز داشته باشید؟ در این مقاله با ما همراه باشید تا درباره جراحی این دندان های شاید نهفته آگاه شوید.
انسان و دندان عقل
اشاره شد که دندان عقل در انتها قوس فک قرار گرفته است و این بدان معنا است که انسان به طور طبیعی کمتر از این دندان برای جویدن غذا استفاده میکند. اما اگر این دندان چندان مورد استفاده انسان نیست، چرا چنین دندان غیرکارآمدی را در فک خود دارد؟ پاسخ دادن به این سوال نیاز به بررسی مسئله تکامل انسان دارد. به عبارت بهتر پیش از آن که انسان بتواند آتش را کشف کند و غذای خود را طبخ کند، این دندان‌ها کاملاً مناسب خام خواری و بسیار مورد استفاده بشر اولیه در جویدن غذا بود. در آن دوران اگر قرار بر این بود که از گوشت خام، مغز‌ها و ریشه گیاهان استفاده کنید تعداد دندان‌های آسیاب دهان شما کفاف خوب جویدن غذا را نمی‌دادند.
اینکه دندان‌های عقل پس از رسیدن به سن بلوغ شروع به رشد میکنند به این علت است که اگر طی گذر زمان دندان‌های خود را از دست دادید در صورت نیاز بتوانید از دندان‌های عقلتان استفاده کنید. داشتن یک دست دندان آماده که در عقب فک شما قرار گرفته باشند خود امتیازیست که تکامل برایتان فراهم آورده است. در همین حال ما انسان‌ها کم کم شروع به خوردن غذاهای نرم‌تر کردیم و به آنها رو آوردیم و کم کم بهتر و بیشتر از دندان هایمان مراقبت کردیم. با گذر هزاره‌ها نتیجه این شد که اکنون دیگر به کمک این دندان‌ها نیاز نداریم. اما اگر دیگر نیازی به این دندان‌ها نداریم چرا طی تکامل بشر این دندان‌ها از میان نرفتند؟ پاسخ این است که فک انسان از زمان کشف آتش و عدم استفاده از دندان‌های عقل هنگام اطعام کوچکتر یا به عبارتی جمع‌تر شده است، اما متاسفانه ژن‌هایی که اندازه فک را تعیین میکنند با ژن‌هایی که تعداد دندان‌ها را مشخص میکنند متفاوتند.
این مطلب مفید را هم دنبال کنید: درباره ی فلوئوروزیس دندان بیشتر بخوانید
روند و ترتیب رشد دندان ها در انسان
روند رشد دندان های ما به این صورت است: اولین دندان هایی که در فک ظاهر می شود، دندان های جلویی است. حتما بچه های کوچکی که دندان های کوچکی در جلوی دهانشان ظاهر می شود را دیده اید. بعد از دندان های جلو نوبت به دندان های نیش می رسد. بعد از نیش، آسیاب کوچک و بزرگ. آخرین دندان آسیاب بزرگ دندان عقل است. این دندان، عقبی ترین دندان شماست. ممکن است دندان عقل هیچ مشکلی برایتان ایجاد نکند. در چنین حالتی شما یک دندان جدید و سالم دارید که برایتان کار خواهد کرد! اما در تعداد زیادی از موارد ما با مشکلاتی شبیه به دندان عقل نهفته یا عفونت دندان روبه رو خواهیم شد.
البته اشخاصی هم هستند که به طور مادرزادی دندان عقل ندارند. اما به طور معمول در فک بالا دو دندان و در فک پایین هم دو دندان عقل رشد میکند.
رشد دندان عقل به چند شکل، صورت می گیرد؟
معمولا دندان‌های عقل به چهار صورت ممکن است رشد کنند که در ادامه ملاحظه خواهید کرد:
۱. به سمت دندان دیگر و زاویه دار که به اصطلاح به آن مولر دوم می‌گویند.
۲. به سمت پشت دهان و زاویه دار.
۳. با زاویه نسبت به دندان‌های دیگر.
۴. منظم و عمودی مانند سایر دندان ها.
برای مطالعه بیشتر: هر آنچه درباره دهانشویه ها باید بدانید
در چه مواردی دندان عقل نیاز به جراحی دارد؟
- ایجاد عفونت لثه پوشاننده روی دندان
- ایجاد پوسیدگی برای دندان جلویی
- برهم زدن نظم دندان قدامی و روی هم آوردن آنها
- ایجاد مسیر بد برای کارهای پروتزی
بررسی فرآیند جراحی
پاسخ به این سوال وابسته به شرایط دندان عقل شماست. اگر دندانتان شرایط ساده ای داشته باشد، بدون نیاز به جراحی کشیدن آن انجام می شود. اما اگر دندان نهفته داشته باشید، نیاز به جراحی ایجاد می شود.
در شراط کشیدن دندان عقل به صورت ساده، ابتدا دندان هایتان بی حسی موضعی میگیرد. بعد دندان کشیده می شود. اما در جراحی دندان عقل و شرایطی که دندان نهفته است، کار پزشک کمی دشوار می شود.
در چنین شرایطی جراحی با تزریق بی حسی موضعی آغاز می شود. سپس جراح یک شکاف در محل دندان ایجاد می کند. تا بتواند ریشه آن را ببیند. در مرحله بعدی کم کم سعی می کند دندان عقل را بیرون بیاورد. این روند ممکن است با توجه به شرایط های مختلف دندان متفاوت باشد.
بیشتر بخوانید، بیشتر بدانید: سیر تا پیاز ایمپلنت فوری دندان
پیامدهای احتمالی کشیدن دندان عقل کدامند؟
از جمله عوارض شایع در کشیدن این دندان می‌توان به خونریزی‌های شدید، آسیب به اعصاب و مهم‌تر از همه نفوذ به سینوس ماگزیلا اشاره کرد.
سینوس ماگزیلا حفره‌ی بزرگی است که در بالای دندان عقل فک بالا قرار دارد و گاهی ممکن است با کشیدن آن، حفره‌ای به قطر ۱ میلیمتر تا حدود ۱ سانتیمتر در محل کشیدن ایجاد شود که اگر قطر آن کمتر از ۲ میلیمتر باشد خود به خود ترمیم می‌شود، ولی اگر قطر آن بیشتر بود، نیاز است پزشک متخصص لثه یا فک و صورت از طریق تکنیک Flap آن را ترمیم کند.
درباره ی پریودنتیت چه می دانید؟
پس از جراحی چه کنیم؟
- از یک بسته یخ بر روی صورت خود برای جلوگیری از تورم و یا تغییر رنگ پوست استفاده کنید.
- از گرمای مرطوب برای فک دردناک خود استفاده بکنید.
- دهان خود را به آرامی باز و بسته کنید تا فک تان تمرین کند.
- غذاهای نرم مثل پاستا، برنج و یا سوپ بخورید.
- مقدار زیادی مایعات بنوشید.
- مسواک زدن دندان هایتان از روز دوم شروع کنید.
- داروهایی که پزشک شما برای تسکین درد یا تورم تجویز می کند را حتما بخورید.
این محتوای مفید را هم دنبال کنید: فرنکتومی چیست؟
سخن پایانی
در این محتوا درباره دندان عقل و شرایط جراحی آن خواندیم. باید ذکر نمود که در اطراف دندان عقل در داخل استخوان یک کیسه (sac) وجود دارد که به طور نرمال پس از رویش دندان عقل این کیسه ناپدید می شود. اما اگر دندان نهفته بماند. این کیسه باقی خواهد ماند و بوسیله مایعی که از نسوج اطراف به داخل آن وارد می شود پر می شود. این کیسه تبدیل به یک Cyst می شود که در واقع یک کیسه پر از مایع و غیر معمول است این cyst می تواند در طول رشد خود استخوان را تخریب کند. امید است این مطلب برایتان مفید بوده باشد. شما هم نظرات و تجربیات خود را در کامنت با ما به اشتراک بگذارید.
